آثارخانۀ ادبی-یادگاری صدرالدّین عینی

آثارخانۀ ادبی صدرالدین عینی سال 1963 با قرار کمیته مرکزی حزب کمونیست و شورای وزیران تاجیکستان تأسیس یافته است. آثارخانۀ ادبی صدرالدین عینی در ابتدا مؤسسۀ وزارت مدنیت جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان بود. سپس سال 1966 به اختیار آکادمی علم­های جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان سپاریده شد. به مناسبت جشن صدمین سالگرد زادروز صدرالدین عینی آثارخانه از نو تعمیر و ترمیم گردیده، مواد و سندهای آن زیادتر شدند. آثارخانه سال 1978 با قرار کمیته اجرائیه‌، شورای وزیران و قرار یونسکو بخشیده به صدمین سالگرد زادروز استاد در خود را برای بینندگان باز نموده است. آثارخانه از حجره‌های گوناگون عبارت بوده، هر کدامی از آنها صحیفه‌ای از زندگی و فعالیّت ایجادی ادبی و علمی و معارف‌پروری صدالدین عینی را در بر می‌گیرند.

آثارخانه در مرکز شهر دوشنبه ناحیۀ اسماعیل سامانی، کوچۀ همزه حکیم زاده حولی شماره 1 واقع گردیده است. در این منزل استاد صدرالدین عینی همراه اهل خانواده سال های آخر حیات خویش را (1951-1954) سپر نموده است. شمارۀ ایکسپانت های آثارخانه 150 عدد، شمارۀ واسطه‌های اساسی 189 عدد، شمارۀ کتاب ها نزدیک 2000 که به آنها داخل می‌شوند؛ اثرهای استاد با زبان های گوناگون و نشر سال های گوناگون اینچنین کتابهای به آثارخانه وارد گردیده. در بایگانی دستخط های استاد، مکاتبه‌ها با شخصیت های گوناگون، روزنامه و مجلّه‌ها، کتاب هایی که خود استاد از آنها استفاده برده است، حفظ و حمایه می‌گردند.

در تالارهای آثارخانه ایکسپانت­هایی هستند، که عاید به حیات و فعالیت ادبی و جمعیتی و علمی و دوره‌های گوناگون زندگی استاد معلومات می‌دهند. از روزهای نخستین تأسیسیابی آثارخانه تا کنون شخصیت های زیرین برای پیشبرد کارهای علمی فعالیت نموده‌اند: مریم دولت آوا، اکرم غلام اف، شفاعت ایشان آوا، زهرا شهیدی، ماه شریف تبرآوا.

عین زمان عهدداری سردار شعبه را گل بی موسویرآوا به زیمه دارند