ОСОРХОНАИ АДАБӢ-ЁДГОРИИ САДРИДДИН АЙНӢ

Осорхонаи адабӣ-ёдгории Садриддин Айнӣ соли 1963 бо қарори КМ Ҳизби Коммунист ва Шурои вазирони Тоҷикистон таъсис ёфтааст. Осорхона дар ибтидо муассисаи Вазорати Маданияти РСС Тоҷикистон ҳисоб меёфт. Сипас, соли 1966 ба ихтиёри АИ РСС Тоҷикистон супорида шуд. Соли 1978 ба муносибати ҷашни садумин солгарди зодрӯзи Садриддин Айнӣ бинои Осорхона аз нав таъмиру тармим гардида, маводу санадҳои бештар ҷамъоварӣ шуданд ва бо Қарори Комитети Иҷроия, Шурои Вазирон ва Қарори Юнеско Осорхона аз нав дари худро барои бинандагон боз намуд.  Осорхона аз ҳуҷраҳои гуногун иборат аст, ки ҳар кадоме аз онҳо саҳифае аз зиндагӣ ва фаъолияти эҷодии адабиву илмӣ ва маорифпарварии С.Айниро дар бар мегиранд.

Осорхона дар маркази шаҳри Душанбе ноҳияи Исмоили Сомонӣ, кӯчаи Ҳамза Ҳакимзода ҳавлии №1 воқеъ гардидааст. Дар ин манзил устод Садриддин Айнӣ ҳамроҳи аҳли байт солҳои охири ҳаёти хешро (1951-1954) сипарӣ намудааст. Мувофиқи омори дар Осорхона 150 адад экспонат, 189 адад воситаҳои асосӣ, 2000 адад китоб мавҷуданд. Аксари ин китобҳо асарҳои худи устод буда, бо забонҳои гуногун ва дар солҳои мутафовит нашр шудаанд. Инчунин, як қисми ин  китобҳоро асарҳои дигар ташкил медиҳанд, ки ба Осорхона ворид гардидаанд. Дар бахши бойгонии Осорхона дастхатҳои устод, мукотибаҳои ӯ бо шахсиятҳои гуногун, рӯзномаву маҷаллаҳо, китобҳое, ки худи устод аз онҳо истифода бурдааст, ҳифзу ҳимоя мегарданд.

Дар толорҳои осорхона экспонатҳое ҳастанд, ки оид ба ҳаёт ва фаъолияти адабию ҷамъиятиву илмӣ ва давраҳои гуногуни зиндагии устод маълумот медиҳанд. Аз рӯзҳои нахустини таъсисёбии осорхона то кунун шахсиятҳои зерин барои пешбурди корҳои илмӣ фаъолият намудаанд: Марям Давлатова, Акрам Ғуломов, Шафоат Эшонова, Зуҳро Шаҳидӣ, Моҳшариф Табарова.

Айни замон ухдадории сардори шуъбаро Гулби Мусавирова ба зима доранд.