معلومات مختصر عاید به آثارخانۀ ادبی-یادگاری ابوالقاسم لاهوتی

شاعر بزرگ زادۀ انقلاب ابوالقاسم لاهوتی 4 دسامبر سال 1887 در شهر کرمانشاه ایران در خانوده گیودوز حکیم احمد الهامی به دنیا آمده است. شاعر سال 1922 به اتحاد شوروی پناه برده، سپس به تاجیکستان هجرت می‌کند. از او میراث گرانبها باقی مانده است. ابوالقاسم لاهوتی 16 مارس سال 1957 در شهر مسکو دنیای فانی را پدرود گفته است.

یکی از مکان­های مهم و باارزش ادبی که به خوانندۀ محترم معرفی می‌شود، این آثارخانۀ ادبی-یادگاری ابوالقاسم لاهوتی می‌باشد. آثارخانۀ مذکور در شهر دوشنبه کوچۀ استروشن 4، اتاق 1 جایگیر است.

سال 1987 خانۀ استقامتی ابوالقاسم لاهوتی را حکومت تاجیکستان برای قدردانی از خدمت های ارزشمند در عرفۀ جشن 100 سالگی به آثارخانه تبدل داده، به خدمت تماشابینان و مخلصان شاعر گذاشت. ابوالقاسم لاهوتی تاجیکستان را وطن دوم خود می‌دانست. این است که در تاجیکستان استقامت را اختیار کرد. او برای رشد ادبیات و فرهنگ تاجیکستان نوبنیاد و خصوصاً خلق تاجیک خدمت های شایسته و ماندگاری کرد. بنابر این، ابوالقاسم لاهوتی در این خانه از سال 1941 تا 1943 زندگی و ایجاد کرده است. این مکان قدمجای اوست. از این رو، برای تربیۀ نسل نورس، بیدار نمودن حس بلند وطن‌دوستی و افتخار ملی خدمت کردیستاده است.

باید ذکر نمود که آثارخانۀ ادبی-یادگاری ابوالقاسم لاهوتی تا سال 1981 تابع وزارت فرهنگ جمهوری تاجیکستان بود، بعد سال 1981 به آثارخانه‌های متحدۀ انستیتوی زبان و ادبیات به نام ابوعبدالله رودکی داخل شد. آثارخانۀ مذکور، از درآمدگاه و 5 تالار عبارت است.

در تالار اول مواد و عکس ها از آوان جوانی و نورسی، مبارزۀ ملی-آزادی‌خواهی شاعر، نگاره‌های مربوط به این دوره، اینچنین یکی از شماره‌های مجلۀ «فارس» که خود شاعر آن را تأسیس داده بود و سال­های 1918-1919 فعالیت داشت به نمایش گذاشته شده است. عکس ها از شوریش های ستارخان در ایران، محاربۀ تبریز و مغلوبیت و غالبیت آنها، قدمهای اولین شاعر انقلابی بر ضد استیلاگران آزادی‌خواه خلق معلومات می‌دهد.

تالار دوم اتاق کاری نام گرفته است که در آن میز و کرسی کاری، جیوان کتابمانی شاعر، سر و لباس، پای‌افزال و بعضی نگاره‌های رسامان نامی تاجیک را در بر گرفته است. در گوشۀ دیگر حجره عکس کنده‌کاری لاهوتی در بالای جوب که عمل کنده‌کار نورالدینوف س. است گذاشته شده است.

تالار سوم از عکس ها، نگاره‌ها، کتاب ها، اشیاهای شخصی و بعضی نگارها و ایکسپازیتسیۀ رسام تاجیک عبارت می‌باشد. همچنین، حیات لاهوتی بعد به اتحاد شوروی و ثانیاً به تاجیکستان آمدنش در همین تالار معرفی می‌گردد. گذشته از این، سال های 50 عصر 20 فعالیت ترجمانی لاهوتی، واخوری ها با هنرمندان، ادیبان، با بحرنوردان کشتی «مَرَت» و تحفه و اسباب های شخصی استاد، در یک لوحه عکس های خانوادگی شاعر، در لوحۀ دیگر متن سرود ملی اولۀ تاجیکستان که لاهوتی آن را ایجاد کرده است، نمایش گذاشته شده است.

تالار چارم از میز و کرسی عبرت است و همچون نگارۀ ارزشمند به حساب می‌رود که لاهوتی سال های دراز هنگام کاتب اتفاق نویسندگان اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بودنش از آنها استفاده کرده است. میز و کرسی شاعر از طرف خانواده اش به آثارخانه سپاریده شده است.

در تالار پنجم خاطره، حجت های شخصی، آردین و نشان ها، پارتریت های شاعران و کتاب های با دستنویس تحفه شده گذاشته شده است. در یک جیوان بعضی صورت ها و کتاب های به آثارخانه تحفه شده نگهداری می‌شود.

شعر و داستان های لاهوتی با زبان های گوناگون جهان ترجمه و نشر شده است. همچنین، شعرهای استاد لاهوتی به آهنگ درآورده شده، از طرف آوازخوان ها سروده می‌شود.

چنانچه خود شاعر گفته است:

در جبهۀ مبارزه عمرم تمام شد،

دوران آتش و خون بود زمان من.