Мирзо Турсунзода (1911-1977) аз фарзандони баном ва фарзонаи тоҷик аст, ки наздик ба панҷоҳ сол (1930-1977) дар майдони адабиёти тоҷик эҷодкорӣ карда, ба сифати ҷамоатчии машҳур дар тамомии Иттиҳоди шӯравии собиқ маълуму маъруф гардидааст. Ҳарчанд аз маргаш зиёда аз чиҳил панҷ сол мегузарад, вале шеъру номи ӯ дар миёни мардуми тоҷик шуҳрати тамом дорад ва аз аҳаммияти эҷодиёташ чизе кам нашудааст.

Тасвири зан – модар, ки қиматтарин неъмати дунёст, дар адабиёт мақоми хоса дорад. Образи зан дар адабиёти форс-тоҷик бештар матраҳ шудааст. Шоирону адибон симои воқеии ӯро дар шеър нишон додаанд ва дар адабиёти клсассикӣ шоире нест, ки дар ситоиши маҳбуба шеъре насуруда бошад. Дар адабиёти муосири тоҷик низ мавзӯи зан – модар бештар баррасӣ шудааст. Устод Мирзо Турсунзода дар ин мавзӯъ ашъори зиёде суруда, симои зан – модарро воқеӣ тасвир кардааст.

Устод Садриддин Айнӣ дар илму фарҳанги тоҷикӣ ба сифати нахустин таърихнигори даврони нав эътироф гардидааст. Тафаккури таърихии устод ҳамроҳ ба афкори маорифпарварии (рӯшангарӣ) вай зуҳур кардаву минбаъд ташаккул меёбад.

Дар ин мақола мехоҳам дар бораи китоби охири А. Абдуманнон «Аз дирӯзу имрӯзи адабиёти тоҷик» [Абдуманнон, 2022], ки мавқеи хоссаеро дар он чеҳранигории адабӣ ишғол мекунад, баъзе фикру мулоҳизаҳоямро баён созам.